Santu Adrianu

Mapa parroquial de Santu Adrianu

Esti conceyu ye mui accidentáu, como resultáu del encuentru ente les sierres del Aramo y l'Oral, que son atravesaes pol calce del ríu Trubia y que tienen el másimu altor nel monte Grandamiana, con 806 metros. Esta territoriu monañosa tien una superficie de 22,60 km² y llenda al Norte con Uviéu, al Este con La Ribera y Morcín, al Sur con Quirós y Proaza y al Oeste con Grau.

Tien una población total de 248 habitantes (129 homes y 119 muyeres), siendo'l tercer conceyu menos habitáu del país, con una densidá de 10,97 hab/ km². La capital, el llugar de Villanueva, ye'l noyu más habitáu colos sos 106 habitantes.

La hestoria d'esti conceyu ta mui apagada al monasteriu de Santu Adrianu de Tuñón, que-y da nome. La ilesia prerrománica desti centru de poder fue inaugurada pol rei Alfonso III el Magnu y la so esposa doña Ximena y consagrada polos obispos d'Uviéu, Tui, Astorga y Iria Flavia. Un castiellu la zona, el de Buanga, va ser testigu del llevantamientu del noble asturianu Gonzalu Peláez escontra'l rei lleonés Alfonso VII, mientres el sieglu XII. Pal siguiente, el territoriu cai en manes de la mitra uvieína, que nomaba correxidores d'ente la nobleza la zona. La desamortización de Felipe II, en 1579, permitió a los habitantes de Santu Adrianu mercar les tierres y, d'esta miente, formar un conceyu independiente con xurisdicción propia y con capital en Villanueva. La política de reagrupamientu de los cotos municipales escomencipiada nel sieglu XIX, fai que'l territoriu de Santu Adrianu camudé, perdiendo'l cotu de Llinares (que va Proaza) y el de La Mortera (que va pa La Ribera), pero ganando'l de Llavares, que se constituírá en parroquia; en 1859, les parroquies de Proacina y Caranga, integraránse nel conceyu de Proaza; por último, San Adrianu'l Monte dixébrase del conceyu pa entrar a formar parte'l de Grau.

La Xunta Asesora de la Toponimia yá concluyera'l so trabayu d'investigación de los nomes tradicionales del conceyu Santu Adrianu y tase a la espera de que'l Conseyu de Gobiernu dea'l pasu pa oficializalos.

Santu Adrianu tien cuatro parroquies

NOMES	SUPERFICIE	POBLACIÓN
Castañéu'l Monte	4,28	29
Llavares	3,67	47
Tuñón	11,29	66
Villanueva	3,36	106

Mapa parroquial del conceyu de Santu Adrianu, dixebráu por colores